Ngày 24/3, Ban tổ chức Giải siêu Marathon Việt Nam 2024 (Vietnam Ultra Marathon 2024) thông tin, một vận động viên tham dự sự kiện đã qua đời tại Bệnh viện đa khoa Hòa Bình.
Ngày 14/4 tại giải Tây Hồ Half Marathon, một nam thanh niên sinh năm 1990 đã gục ngã khi còn cách vạch đích chỉ còn khoảng 100m. Bệnh nhân ngay lập tức được cấp cứu ngừng tuần hoàn tại chỗ, rồi chuyển đến bệnh viện Tim Hà Nội cơ sở 2 cấp cứu và sau đó tiếp tục chuyển đến bệnh viện Bạch Mai với tiên lượng xấu.
Tử vong do tim trong khi tập thể dục, trong buổi hòa nhạc và thậm chí khi đang lái xe đang gia tăng trong nhiều thời gian qua và điều này khiến nhiều người thận trọng khi tập luyện cường độ cao. Tuy nhiên, chạy được coi là một bài tập tốt cho tim và bác sĩ tim mạch cho biết có rất ít nguy cơ bị đau tim khi chạy. Tuy nhiên, có nhiều yếu tố tiềm ẩn có thể dẫn đến việc bạn bị ngừng tim khi chạy marathon.
Nghịch lý khi tập thể dục cường độ cao thường xuyên có thể gây tử vong
Có một nghịch lý là tập thể dục cường độ cao thường xuyên làm giảm nguy cơ tim mạch suốt đời nhưng đồng thời có thể gây tử vong đột ngột. Kể từ cuộc đua đầu tiên vào năm 1897, đã có rất nhiều nghiên cứu về vận động viên chạy marathon ở Boston. Ngay ở cuộc đua đầu tiên đó, mối nguy hiểm của việc tập luyện cường độ cao kéo dài đối với tim đã được thừa nhận. Vào những năm 1970, các mẫu máu của những người khỏe mạnh không có triệu chứng được lấy trước và sau khi chạy marathon ở Boston đã cung cấp cái nhìn sâu sắc thực sự về những gì đang xảy ra trong cơ thể.
Theo một bài báo trên tạp chí quốc tế có uy tín, tỷ lệ ngừng tim và đột tử trong các cuộc đua chạy đường dài lần lượt là 1/184.000 và 1/259.000 người tham gia. Chuyên gia ước tính rằng điều này có nghĩa là 0,2 trường hợp ngừng tim và 0,14 trường hợp tử vong đột ngột trên mỗi 100.000 giờ chạy có nguy cơ xảy ra khi sử dụng thời gian chạy trung bình lần lượt là 4 và 2 giờ cho cuộc thi marathon và bán marathon.
Các dấu hiệu viêm, bạch cầu và chất đông máu trong máu của người chạy marathon sau cuộc đua tăng cao không chỉ cho thấy cơ bắp bị suy nhược mà còn báo hiệu nguy cơ tử vong đột ngột do tim liên quan đến hình thành cục máu đông và vỡ thành mạch.
Một nghiên cứu khác về các vận động viên chạy marathon đã xác định được bệnh tim xơ vữa động mạch – sự tích tụ mảng bám canxi trong động mạch tim – ở 3/4 số người bị biến cố tim. Độ tuổi trung bình của họ chỉ là 46 tuổi. Trên thực tế, nồng độ canxi trong động mạch tim tăng cao phổ biến hơn ở những người chạy marathon thường xuyên so với những người mới tập, với mức độ tăng dần theo thời gian khi họ già đi.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng các mảng canxi trong động mạch bị vỡ và cùng với cục máu đông, ngăn chặn việc cung cấp máu cho tim, dẫn đến tử vong do tim. Quá trình này có thể được kích hoạt bởi tình trạng viêm cấp tính do tiêu cơ vân – tập thể dục quá sức gây ra sự phân hủy cơ và giải phóng protein vào máu. Do đó, mức độ tích tụ canxi trong động mạch cũng như protein phản ứng C trong máu sau cuộc đua – một dấu hiệu của tình trạng viêm – có thể giúp chúng ta ước tính nguy cơ tử vong đột ngột do tim.
Một số nguyên nhân có thể dẫn đến tử vong của một vận động viên chạy bộ
- Các vấn đề về tim mạch: Các biến cố liên quan đến tim đột ngột, chẳng hạn như đau tim hoặc rối loạn nhịp tim, có thể xảy ra trong hoặc sau khi chạy, đặc biệt ở những người mắc bệnh tim chưa được chẩn đoán hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh tim.
- Các bệnh liên quan đến nhiệt: quá nóng, kiệt sức vì nóng hoặc say nắng có thể đe dọa tính mạng, đặc biệt là khi chạy trong điều kiện cực nóng và ẩm mà không có chiến lược cung cấp nước và làm mát thích hợp.
- Hạ natri máu: Đây là tình trạng nồng độ natri trong máu trở nên thấp đến mức nguy hiểm do uống quá nhiều chất lỏng. Nó có thể là một rủi ro đối với những vận động viên tiêu thụ một lượng lớn nước trong cuộc đua mà không thay thế được chất điện giải bị mất.
- Mất nước: Mất nước nghiêm trọng có thể dẫn đến nhiều biến chứng khác nhau, bao gồm tổn thương thận, có thể gây tử vong nếu không được giải quyết.
- Cố gắng quá sức: đặc biệt là không được tập luyện đầy đủ, có thể dẫn đến kiệt sức và trong trường hợp nghiêm trọng là suy nội tạng.
- Làm trầm trọng thêm các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn: Những người mắc các bệnh lý sẵn có, chẳng hạn như hen suyễn, tiểu đường hoặc một số vấn đề về cơ xương khớp, có thể gặp nguy hiểm nếu họ không kiểm soát tình trạng của mình đúng cách trong khi chạy.
- Tai nạn và thương tích: Người chạy có thể có nguy cơ bị ngã, va chạm hoặc tai nạn khi chạy trên địa hình không bằng phẳng hoặc trong khu vực có giao thông.
- Tình trạng bệnh lý không xác định: Trong một số trường hợp, người chạy bộ có thể mắc các tình trạng sức khỏe không được chẩn đoán và đột ngột biểu hiện trong quá trình chạy, chẳng hạn như vỡ phình động mạch hoặc phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
Những lời khuyên phòng ngừa cần tuân theo trước khi chạy đường dài
Một số yếu tố bao gồm mệt mỏi, căng thẳng về cảm xúc, mất nước và say nắng, cũng như sự tích tụ axit lactic và rối loạn chuyển hóa trong máu trong suốt cuộc đua, có thể góp phần đáng kể (gây ra cơn đau tim) và có thể là nguyên nhân dẫn đến đau tim.
Một số gợi ý từ chuyên gia cần tuân theo trước khi chạy marathon:
- Hãy chú ý đến cơ thể của bạn : Nó sẽ cung cấp cho bạn những dấu hiệu và gợi ý. Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào sau đây khi tập thể dục hoặc tập luyện như: choáng váng, khó chịu ở phần trên cơ thể, khó thở hoặc đau ngực, hãy gọi bác sĩ ngay lập tức.
- Kiểm tra tiền sử gia đình bạn: Nếu trong gia đình bạn có bất kỳ ca tử vong do bệnh tim, hãy thông báo về điều đó. Để hỗ trợ bạn tốt hơn, hãy chia sẻ bệnh sử của bạn với bác sĩ và trải qua các cuộc kiểm tra sức khỏe định kỳ.
- Giữ mức cholesterol của bạn ở mức lành mạnh và an toàn. Điều quan trọng là phải giữ cho mạch vành của bạn được thông thoáng. Nếu bác sĩ kê đơn thuốc nhóm statin để giảm cholesterol, hãy dùng nó.
- Khởi động và hạ nhiệt : Đảm bảo khởi động đúng cách trước khi chạy và hạ nhiệt khi kết thúc cuộc đua. Điều này thúc đẩy quá trình hạ nhịp tim an toàn và giúp cơ thể bạn không bị sốc nhiệt.
Các biện pháp phòng ngừa bổ sung để tránh căng thẳng cho tim khi chạy.
- Tham khảo ý kiến của dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn: Trước khi bắt đầu bất kỳ giải chạy marathon nào, điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt nếu bạn đã mắc bệnh tim từ trước hoặc có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim. Họ có thể cung cấp lời khuyên cá nhân và thực hiện bất kỳ xét nghiệm cần thiết nào để đánh giá sức khỏe tim mạch của bạn.
- Xây dựng nền tảng vững chắc: Nếu bạn mới tập chạy, hãy bắt đầu với quãng đường ngắn hơn và tăng dần quãng đường chạy theo thời gian. Điều này sẽ giúp cơ thể bạn thích ứng với nhu cầu chạy đường dài và giảm nguy cơ chấn thương.
- Giữ nước: Mất nước có thể gây thêm căng thẳng cho tim, vì vậy hãy nhớ uống đủ nước trước, trong và sau khi chạy, đặc biệt là trong điều kiện nóng hoặc ẩm.
- Chú ý đến nhịp tim của bạn: Theo dõi nhịp tim của bạn trong quá trình chạy. Bạn có thể sử dụng máy đo nhịp tim để giúp bạn duy trì trong vùng nhịp tim mục tiêu. Điều này có thể giúp bạn tránh gắng sức quá mức.
- Biết giới hạn của mình: Hãy lắng nghe cơ thể bạn. Nếu bạn bị đau ngực, chóng mặt, khó thở hoặc bất kỳ triệu chứng bất thường nào khác, hãy ngừng chạy và tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
- Tập luyện chéo: Kết hợp các hình thức tập thể dục khác, chẳng hạn như rèn luyện sức mạnh và bài tập linh hoạt, vào thói quen của bạn. Điều này có thể giúp cải thiện thể lực tổng thể và giảm nguy cơ chấn thương do sử dụng quá mức.
- Cân nhắc chế độ ăn uống lành mạnh cho tim: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh cho tim nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein có thể hỗ trợ sức khỏe tim mạch của bạn. Hạn chế ăn chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, natri và đường bổ sung.
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Đảm bảo bạn ngủ đủ giấc và để cơ thể phục hồi sau những lần chạy dài. Giấc ngủ rất cần thiết cho sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe tim mạch.
- Tránh chạy trong điều kiện khắc nghiệt: Chạy trong thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh có thể làm tăng áp lực hệ thống tim mạch của bạn. Hãy thận trọng và điều chỉnh lịch chạy của bạn cho phù hợp.
- Mang thiết bị phù hợp: Đầu tư vào giày chạy bộ chất lượng tốt có khả năng hỗ trợ và phù hợp. Mặc quần áo thấm ẩm để tránh quá nóng và trầy xước.
- Chú ý đến môi trường xung quanh: Hãy chú ý đến môi trường của bạn, đặc biệt nếu bạn đang chạy ở những khu vực xa lạ. Hãy chú ý đến giao thông, địa hình không bằng phẳng và các mối nguy hiểm tiềm ẩn khác.
- Thường xuyên theo dõi tiến trình của bạn: Theo dõi khoảng cách chạy, tốc độ và mọi thay đổi về mức độ thể chất của bạn. Điều này có thể giúp bạn đặt ra các mục tiêu thực tế và tránh tập luyện quá sức.
Hãy nhớ rằng mức độ thể lực và tình trạng sức khỏe của mỗi người là duy nhất. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về khả năng tham gia chạy đường dài của mình, điều cần thiết là phải thảo luận về kế hoạch của bạn với chuyên gia chăm sóc sức khỏe. Họ có thể cung cấp hướng dẫn phù hợp với hoàn cảnh cá nhân của bạn.
Nguồn tham khảo: https://www.hindustantimes.com/lifestyle/health/half-marathon-and-heart-attack-whats-the-connection-precautions-to-follow-during-long-distance-running-101697701840812.html