Khi xảy ra tình huống khẩn cấp liên quan đến sức khỏe hoặc tai nạn, việc gọi xe cấp cứu là một trong những bước đầu tiên mà chúng ta nghĩ đến. Tuy nhiên, trong những trường hợp khẩn cấp, thời gian chờ đợi xe cấp cứu đến có thể kéo dài và thậm chí là quyết định sự sống còn. Vậy phải làm gì trong thời gian chờ đợi xe cấp cứu để đảm bảo an toàn cho người bị nạn và giúp tăng cơ hội sống sót của họ? Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn các bước quan trọng cần thực hiện khi xe cấp cứu chưa đến.
1. Giữ bình tĩnh và đánh giá tình hình
Trong bất kỳ tình huống khẩn cấp nào, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh. Sự lo lắng hay hoảng loạn chỉ làm cho tình hình tồi tệ hơn và khiến bạn khó xử lý hiệu quả.
- Hít thở sâu: Lấy một vài hơi thở sâu để bình tĩnh lại và sẵn sàng đối phó với tình huống.
- Đánh giá môi trường xung quanh: Kiểm tra xem khu vực có an toàn không để tiếp tục xử lý, chẳng hạn như có nguy hiểm từ cháy nổ, dây điện rò rỉ, hay giao thông không? Nếu không an toàn, hãy đưa người bị nạn và bản thân đến khu vực an toàn hơn nếu có thể.
2. Gọi ngay số Cấp Cứu
Nếu bạn chưa gọi xe cấp cứu, điều này cần được thực hiện ngay lập tức. Hãy liên hệ số cấp cứu tại địa phương (ở Việt Nam là 115) và cung cấp các thông tin quan trọng như:
- Địa điểm chính xác: Mô tả rõ địa chỉ hoặc khu vực nơi xảy ra tình huống khẩn cấp. Nếu bạn đang ở khu vực khó tìm kiếm, hãy chỉ ra các điểm mốc gần đó để giúp xe cấp cứu dễ dàng tìm thấy.
- Tình trạng của người bị nạn: Mô tả tình hình sức khỏe của người bị nạn một cách ngắn gọn và chính xác. Ví dụ, “Người này đang bị khó thở,” “Có vết thương chảy máu nghiêm trọng,” hoặc “Người này đã bất tỉnh.”
- Số người bị nạn: Cho biết có bao nhiêu người cần sự trợ giúp y tế để xe cấp cứu chuẩn bị đầy đủ thiết bị cần thiết.
3. Kiểm tra tình trạng của người bị nạn
Trong thời gian chờ đợi xe cấp cứu, việc kiểm tra tình trạng của người bị nạn là rất quan trọng để biết cách hỗ trợ họ một cách tốt nhất. Hãy lưu ý những điều sau:
- Kiểm tra ý thức: Nếu người bị nạn tỉnh táo, hãy nói chuyện với họ để đánh giá mức độ tỉnh táo và ý thức. Nếu họ không trả lời hoặc có dấu hiệu mất ý thức, tình trạng có thể nghiêm trọng hơn.
- Kiểm tra hô hấp: Đảm bảo người bị nạn đang thở bình thường. Nếu không thấy dấu hiệu thở, cần thực hiện hồi sức tim phổi (CPR) ngay lập tức (xem chi tiết ở phần dưới).
- Kiểm tra tuần hoàn máu: Nếu có vết thương hở và máu chảy nhiều, hãy ưu tiên ngăn chặn máu chảy bằng cách dùng vải sạch hoặc tay ấn chặt vào vùng bị thương.
4. Thực hiện Sơ Cứu cơ bản
Trong nhiều trường hợp, sơ cứu ngay tại chỗ có thể giúp cứu sống người bị nạn trước khi xe cấp cứu đến. Dưới đây là một số kỹ thuật sơ cứu cơ bản mà bạn cần biết:
a. Hồi sức tim phổi (CPR)
CPR là một kỹ năng sơ cứu quan trọng mà bạn nên biết để sử dụng trong trường hợp người bị nạn ngừng thở hoặc tim ngừng đập. Các bước cơ bản của CPR bao gồm:
- Kiểm tra ý thức: Lắc nhẹ vai và hỏi người bị nạn xem họ có phản ứng không.
- Gọi cấp cứu: Nếu người bị nạn không phản ứng, ngay lập tức gọi cấp cứu.
- Hồi sức: Đặt hai tay lên giữa ngực người bị nạn và ấn xuống 30 lần, với độ sâu khoảng 5-6 cm, sau đó thực hiện 2 lần thổi hơi qua miệng. Tiếp tục lặp lại cho đến khi có sự hỗ trợ từ xe cấp cứu hoặc người bệnh bắt đầu có dấu hiệu sống.
b. Cầm máu
Nếu người bị nạn bị thương chảy máu, việc cầm máu ngay lập tức là rất quan trọng. Bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
- Đeo găng tay (nếu có) để tránh tiếp xúc trực tiếp với máu.
- Dùng vải sạch hoặc bất kỳ vật dụng nào có sẵn như khăn, quần áo để ấn vào vết thương. Giữ áp lực liên tục cho đến khi máu ngừng chảy.
- Nâng cao vùng bị thương nếu có thể, để giảm lưu lượng máu tới khu vực này.
- Không tháo băng ép: Nếu đã cầm máu bằng cách băng ép, không tháo băng ra để kiểm tra, vì điều này có thể làm chảy máu trở lại.
c. Xử lý tình huống bị ngạt thở
Nếu người bị nạn đang bị nghẹt thở do mắc nghẹn, hãy thực hiện kỹ thuật Heimlich để khai thông đường thở:
- Đứng sau người bị nạn, đặt tay quanh eo họ.
- Nắm một tay lại và đặt ngay dưới xương sườn, trên vùng bụng.
- Kéo mạnh vào trong và hướng lên để đẩy vật cản ra khỏi đường thở. Lặp lại cho đến khi người bị nạn thở lại bình thường.
5. Giữ ấm cho người bị nạn
Nếu người bị nạn bị sốc, cơ thể họ có thể trở nên lạnh và run rẩy. Để ngăn chặn tình trạng này, hãy giữ ấm cho người bị nạn bằng cách dùng áo khoác, chăn hoặc bất kỳ vật dụng nào có sẵn để che phủ cơ thể họ.
6. Giúp người bị nạn ổn định tư thế
Tư thế của người bị nạn có thể ảnh hưởng đến khả năng hô hấp và tuần hoàn máu. Tùy thuộc vào tình trạng của họ, bạn có thể hỗ trợ điều chỉnh tư thế phù hợp:
- Nếu người bị nạn còn tỉnh và không bị thương nặng: Hãy để họ nằm thoải mái trên mặt phẳng, hơi nâng cao đầu để giúp hô hấp dễ dàng hơn.
- Nếu người bị nạn bị chấn thương cột sống hoặc cổ: Tránh di chuyển người bị nạn trừ khi có nguy cơ trực tiếp từ môi trường xung quanh.
- Nếu người bị nạn bất tỉnh nhưng vẫn thở: Hãy đặt họ vào tư thế nằm nghiêng, đầu hơi nghiêng để ngăn ngừa hít phải dịch hoặc chất lỏng.
7. Giữ liên lạc với nhân viên y tế
Trong một số trường hợp, bạn có thể tiếp tục liên lạc với trung tâm cấp cứu để nhận chỉ dẫn thêm trong khi chờ xe cấp cứu. Nhân viên y tế có thể hướng dẫn bạn các kỹ thuật sơ cứu cần thiết qua điện thoại để đảm bảo người bị nạn được chăm sóc tốt nhất.
8. Chuẩn bị sẵn sàng cho xe cấp cứu đến
Khi xe cấp cứu đang trên đường đến, bạn cần làm một số việc để giúp xe cấp cứu tiếp cận nhanh nhất:
- Cử người ra ngoài đón xe: Nếu có người khác bên cạnh, hãy nhờ họ đứng ở vị trí dễ thấy để hướng dẫn xe cấp cứu đến đúng chỗ.
- Giải phóng không gian xung quanh người bị nạn: Dọn dẹp khu vực xung quanh để tạo đủ không gian cho nhân viên y tế làm việc ngay khi họ đến.
- Chuẩn bị thông tin: Ghi nhớ hoặc viết ra các thông tin quan trọng như thời gian xảy ra sự việc, triệu chứng của người bị nạn, và bất kỳ phương pháp sơ cứu nào đã thực hiện để cung cấp cho đội ngũ y tế.
9. Sau khi xe cấp cứu đến
Khi xe cấp cứu đến, hãy nhanh chóng báo cáo lại tình trạng của người bị nạn cho nhân viên y tế và bất kỳ biện pháp sơ cứu nào bạn đã thực hiện. Điều này sẽ giúp họ nắm bắt tình hình nhanh chóng và thực hiện các bước điều trị phù hợp.
Nhân viên y tế sẽ tiếp quản việc chăm sóc người bị nạn. Hãy đảm bảo bạn cung cấp thông tin chính xác và đầy đủ để hỗ trợ họ.
10. Tầm quan trọng của việc học kỹ năng sơ cứu và chủ động trang bị Túi Sơ Cứu
Việc chờ đợi xe cấp cứu có thể mất thời gian vàng cấp cứu người bệnh, và trong thời gian này, kỹ năng sơ cứu của bạn có thể làm nên sự khác biệt lớn. Một số trường hợp khẩn cấp, như ngừng tim, khó thở, hoặc chảy máu nghiêm trọng, đòi hỏi phải can thiệp ngay lập tức để giữ cho người bị nạn sống sót cho đến khi đội ngũ y tế chuyên nghiệp có mặt.
Đó là lý do vì sao việc học và nắm vững các kỹ năng sơ cứu cơ bản là vô cùng quan trọng.
Ngoài ra, bạn nên tham gia các khóa học sơ cứu từ các tổ chức chuyên nghiệp như Hội Chữ Thập Đỏ hoặc các trung tâm y tế địa phương để được hướng dẫn và thực hành các kỹ thuật sơ cứu một cách bài bản. Đặc biệt, việc trang bị sẵn túi sơ cứu là vô cùng quan trọng. Túi sơ cứu không chỉ chứa các vật dụng cơ bản như băng gạc, thuốc sát trùng, và băng cá nhân mà còn bao gồm các dụng cụ hỗ trợ như mặt nạ CPR, nẹp gãy xương. Khi sở hữu một túi sơ cứu đầy đủ, bạn sẽ luôn sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp bất ngờ.
Việc chuẩn bị kỹ năng sơ cứu và trang bị túi sơ cứu không chỉ giúp bạn phản ứng nhanh chóng và chính xác khi xe cấp cứu chưa đến mà còn mang lại sự tự tin trong mọi tình huống khẩn cấp của cuộc sống. Hãy học và thực hành sơ cứu, cùng với trang bị túi sơ cứu đầy đủ, là một phần thiết yếu trong kỹ năng sống của bạn!